Voor- en nadelen van LPG

Inleiding

Op camperfora zie je veelvuldig weer de discussie oplaaien over het gebruik van LPG om te koken, koelen en verwarmen. Opvallend daarbij is dat LPG-ers zo snel geraakt zijn als je nadelen van het gebruik van LPG opnoemt; het is gelijk India, waar je ook niets ten kwade over de heilige koe mag zeggen. Fervente LPG-gebruikers roepen ook bijna altijd dat ze niet meer zeulen met flessen. Ik kan me daar niets bij voorstellen, want ik had veel liever een oplossing voor het zeulen met een zwaardere (20 kg) volle toilet-cassette van Thetford, hetgeen bij ons meer dan 50 keer per jaar voor komt, terwijl ik maar twee keer per jaar 2 flessen hoef om te ruilen.
Als tweede valt op dat LPG-ers al hel snel roepen “wij gebruiken al 15 jaar LPG, en we hebben nooit problemen!”. Raar is dat; iemand die propaan gebruikt zal dat nooit als aanbevelend element gebruiken, omdat iedereen weet dat je het gebruik van propaan wel 50 jaar kunt voort zettten en dan nog steeds ” geen problemen” hebt.

En neen, ik heb geen belang, noch bij propaan, noch bij LPG. Wel ben ik een ervaring rijker: In 2018 wist ik tevoren dat ik aan mijn 2 flessen propaan te kort zou komen en dus had ik tevoren opgezocht dat Eni, één van de grootste leveranciers in Italië (en Oostenrijk onder de naam Agip), propaan-gasflessen leverde waarop mijn Italië-adapter paste. In Locorotondo was het zo ver, ik moest een nieuwe gasfles; helaas had de lokale dealer daar (een tankstation) geen propaan op voorraad, wel GPL (wij noemen dat LPG) in fles. Die aldaar aangeschaft (voor € 20,-, fles was gratis) en aangesloten. Diezelfde dag bleek dat er roetvorming optrad (beide schoorstenen van zowel de Truma boiler/verwarming, als de koelkast) sloegen zwart uit. Het was al te laat dus we hebben de fles leeggemaakt en thuis alles weer schoongemaakt, inclusief de brander van de koelkast.

De voordelen:

Het meest in het oog springende voordeel (maar of het dat werkelijk is zal helemaal onderaan deze pagina nog blijken) is de prijs. In Nederland kost LPG, prijspeil mei 2023 (volgens de site van de ANWB) rond de € 0,77 per liter; in België worden zelfs bedragen gehaald van € 0,62 per liter. Een volle “flesvulling” van 11 kg (is bijna 22 liter) kost dan € 16,94 (Ned) of € 13,64 (Bel). Een volle flesvulling propaan kost in Nederland € 26,40. In België kun je bijna alleen flessen ruilen en dan kost een nieuwe fles € 59,95 (adviesprijs Benegas in België) Daarnaast is de eenvoudige verkrijgbaarheid van LPG een voordeel volgens de LPG-ers. Dat is ten dele waar: in de Europese landen is LPG om te koken, koelen en verwarming vrij (zonder nadere eisen) verkrijgbaar aan de pomp van tankstations in Bulgarije, Groot-Brittanië, Hongarije, Ierland, Noorwegen, Roemenië, Tsjechië, Zweden en Zwitserland. Onder speciale voorwaarden (de installatie moet aan bepaalde vereisten oldoen of het mag alleen met een vaste installatie die voorzien is van een tweejarig keuringsrapport – de APK voor LPG-installaties- ) mag er getankt worden in: België, Duitsland, Estland, Letland, Litouwen, Oostenrijk, Portugal en Spanje.
In het geheel is het tanken aan de pomp verboden in: Denemarken, Finland, Frankrijk, Griekenland, Italië, (IJsland, maar dat heeft helemaal geen LPG-stations), Kroatië, Nederland, Polen, Rusland en Slovenië. Resumerend: vrij in 9 landen, onder speciale voorwaarden in 8 landen en geheel verboden in 10 landen. LPG-ers zullen hier op zeggen: “Heb ik nooit iets van gemerkt, gewoon getankt in Italië (of welk ander land van de rode lijst dan ook)” Mijn antwoord is dan: ik parkeer ook wel eens fout en heb daar nooit iets van gemerkt. Het verbod wordt niet anders als er niet (frequent) wordt opgetreden.

Propaan daarentegen is in elk land te verkrijgen; wel moet je maximaal 6 adapters bij je hebben om al die “vreemde” flessen op jouw installate aan te kunnen sluiten, maar die passen (op één na: de Click-adapter op de afbeelding) samen in een klein botervlootje. Ook de LPG-er heeft adapters nodig om te kunnen tanken; voor Europa zijn er daarvoor 4 in gebruik (en die passen samen niet in een botervlootje).

Tot slot van de voordelen: je hoeft niet te “slepen” met volle en lege flessen. Je rijdt naar een tankstation en tankt LPG.

De nadelen:

LPG is geen specifieke stofsoort. Het is een mengsel van propaan, butaan (waaronder n-butaan en isobutaan), waarin bovendien ook nog andere lichte koolwaterstoffen in zitten als gevolg van het raffinage-proces zoals ethaan en ethyleen. Dit betekent dat er met de samenstelling juridisch gezien, gerommeld kan worden. Sommige verkopers doen dat en zo krijg je een product dat minderwaardig is, zonder dat je daar iets aan kunt doen. Bij propaan ligt dat anders: propaan is zeer duidelijk C₃H₈ en kan en mag geen andere stof zijn, anders krijg je niet geleverd wat je gevraagd hebt. Mocht je iets anders geleverd krijgen, dan is bij propaan de leverancier aansprakelijk voor de eventuele schade die je daar door lijdt, bij LPG niet. Bij LPG kun je geen beroep doen op de productaansprakelijkheid van de leverancier, want hij heeft geleverd wat je vroeg: de soortnaam LPG (misschien in een andere samenstelling dan jij had gewild, maar het is en blijft LPG).

Mede vanwege die wisselende kwaliteit gebruiken veel LPG-ers een zogenaamd LPG-filter, dat jaarlijks moet worden onderhouden. Propaan heeft geen filter nodig.

De calorische waarde van LPG is lager dan die van propaan en veel lager dan die van butaan. De producenten van installaties voor campers (Truma, Dometic, Thetford) kiezen voor de afstelling van hun branders voor het compromis tussen propaan en butaan. Dit betekent dat de brander in feite niet goed staat afgesteld voor LPG met zijn nog lagere calorische waarde dan de ondergrens van de brander. Het gevolg kan zijn een onvolledige verbranding (waardoor koolmonoxide vrijkomt), roetvorming en zelfs een niet werkende koelkast (die is daar vanwege zijn zeer zuinige gasverbruik heel gevoelig voor).

Sommige koelkasten van Thetford en van Dometic kunnen niet tegen het gebruik van LPG en de producent geeft uitdrukkelijk bij gebruik van LPG geen garantie meer (lees de handleiding van jouw koelkast er even op na). Hieronder uit de handleiding bij de Dometic RML 7xxx serie:

Bij gebruik van LPG heeft jouw installatie meer onderhoud nodig. De schoorsteen van de koelkast en de verwarming moet vaker worden gereinigd en soms moet zelfs de brander worden schoongemaakt.
Hier de waarschuwing uit de Dometic handleiding bij de RM9xxx serie:

En je moet wel volledig vertrouwen op de ingebouwde techniek: de vulbegrenzer is er daar één van. Op 20 maart 2019 meldde Henk en Cilia op de Facebook groep Campertechniek: “In 2016 heb ik 2 LPG tanks aangeschaft. In 2017 lekten met regelmaat de overdrukventielen (zijn door de leverancier vervangen) en nu is bij minimaal 1 van de tanks de 80% vulbegrenzer defect waardoor de tank tot aan de nok vol zat en er vloeibaar gas uit het kookcomfort kwam. Is goed afgelopen gelukkig.”.
Bij een gasvulstation wordt jouw fles gewogen tijdens het vullen en daardoor is er bij hen nooit en te nimmer sprake van over vullen!

Zoals gezegd is LPG een mengsel van hoofdzakelijk propaan en butaan. Nu verdampt butaan niet meer bij temperaturen onder nul en blijft in de fles zitten. Wanneer je de volgende keer weer vult neemt de hoeveelheid butaan in de fles verder toe en dat gaat elke keer verder totdat jouw fles bijna geheel gevuld is met butaan. Nu wordt dat in wintersport-landen voorkomen door in de winter zoveel als mogelijk is LPG te laten bestaan uit propaan. Een een vakantieganger naar Marokko had daar niet aan gedacht: in december stond hij in het Atlas-gebergte en zijn gas was “op” . Tja de fles was helemaal vol, maar er kwam niets uit. Hij vroeg nu haastig op Facebook hoe hij aan een verwarmingsset voor zijn flessen kon komen!!

En tot slot: vergeet niet bij het vullen de hoofdkraan op de fles dicht te draaien. Doe je dat niet dan kan er vloeibaar gas in de leiding komen naar jouw apparaten. Je zult niet de eerste zijn waarbij na het tanken een enorme steekvlam uit het kookvuur komt als je hem wilt aansteken of je een zware ontploffing hoort bij jouw Truma Combi en de schoorsteen gedeeltelijk is weggeblazen!

Tot slot: is het echt veel goedkoper?

Vaak wordt door LPG-ers geroepen dat ze veel goedkoper uit zijn dan wanneer ze propaan zouden gebruiken. Hieronder een klein rekensommetje waarbij we de installatiekosten van de LPG-buitenvulling e.d. van rond de € 100,- maar even buiten beschouwing laten (die gaat immers een leven lang mee). Er wordt hier uitgegaan van Nederlandse gemiddelde prijzen met prijspeil mei 2023.

Aanschaf: LPG dampgasfles: 27 ltr staal € 214,95 Normale Propaanfles staal 10,5 kg: € 40,95 Verschil: € 174,-

Vulling: LPG 21,6 ltr € 17,93 (à € 0,83 /ltr) Propaan 11 kg € 24,42 (à € 2,32 / kg + corr.) Verschil per vulling: € 6,49  tot  € 4,22

 

De adviesprijs voor LPG bedroeg op 14 april € 1,067 per liter en aan de ‘witte pomp’ € 0,83 per liter. Ik tank propaan bij Grens Gas Well en daar betaalde ik op 16 april 2024 € 2,32 per kg. 11 kg kost dan € 25,52 maar vanwege de hogere calorische waarde van propaan t.o.v. LPG (97,8 MJ per kg tegen 93,6 MJ per kg LPG) zou een prijs van € 24,42 voor 21,6 liter LPG daarmee vergelijkbaar zijn. De meeste camperaars hebben twee flessen in hun camper en dus zou je dan € 348,- in 10 jaar terug moeten verdienen. Die € 34,80 haal je net als je 5 flessen per jaar verbruikt en als je jouw gas in Nederland haalt. Schakel je over op Duits propaan, dan kun je het terugverdienen als je 8 flessen per jaar verbruikt.

Voor België bedraagt de winst per fles beduidend meer: zij betalen voor een 1 liter LPG € 0,62 waardoor de winst per fles € 13,01 bedraagt. Zij hebben aan 3 flesvullingen per jaar al voldoende om bijna € 5,- winst te pakken. (En hun camper is ook al stukken goedkoper door het ontbreken van de Belasting op Personenauto’s en Motorrijwielen, de BPM in Nederland met een tarief van rond de 38%)

Resumé:

Jouw keuze voor LPG of propaan wordt geheel bepaald door datgene wat je het belangrijkste vindt:

• bij hoog gebruik (Nederland meer dan 5 flessen per jaar, België meer dan 3 flessen per jaar) is LPG goedkoper
• kies je voor bedrijfszekerheid dan zul je waarschijnlijk voor propaan gaan;
• kies je voor gemak dan is het LPG (waarbij je rekening moet houden met de rode lijst van landen en het feit dat je strafbaar handelt als je daar tankt of laat tanken) en tot slot
• kies je voor duurzaamheid (langere levensduur installatie) dan wordt het propaan.

En wat gebruik ik?

Als je aan goede voorbereiding doet is het gebruik van gewone propaan gasflessen geen enkel probleem. Ik heb een Duitse, Franse en Spaanse fles.

De Duitse fles, die overigens ook in Nederland bij elk officieel gasvulstation gewoon gevuld kan worden, is een lichtgewicht aluminium gasfles van Hornbach Duitsland (kostprijs leeg € 85,-). Deze kun je bij Hornbach Duitsland (NIET in Nederland, die heeft geen gasflessen) omruilen tegen een volle onder bijbetaling van € 23,15. Als je hem omruilt krijg je altijd een goedgekeurde fles terug, elke keer, zolang jouw ingeleverde fles ook maar geldig is. Er wordt niet naar jaartallen van de keuring gekeken in die zin dat je soms een oudere, maar soms ook een gloednieuwe terugkrijgt.

De eerste Franse fles heb ik jaren geleden in Frankrijk bij de Intermarché gekocht voor toen € 1,- (aanbieding; fles is van Finagaz). Deze fles is elke keer in Frankrijk verruild tegen een volle Finagaz.

De Spaanse Repsol fles is in eerste instantie op een rommelmarkt in Spanje gekocht voor € 8,-; daarna talloze malen omgeruild voor een volle bij de Repsol tankstations.

Dit jaar (2023) gaan we naar Schotland en als we langer dan 6 weken weg blijven komt daar een Calor-gas propaangasfles bij (statiegeld: € 34,00). De POL-adapter heb ik natuurlijk al bij me in het botervlootje met 5 adapters.

De Duitse fles wordt altijd als overbrugging gebruikt; zolang nog geen gevulde Franse/Spaanse/Ierse fles in mijn gasbun staat wordt de Duitse gebruikt. En de grote grap: tegen het einde van de geldigheidsduur in Duitsland bij Hornbach (waar die vandaan komt) omwisselen voor een nieuwe volle en je kunt er weer 10 jaar tegenaan! Ik heb nog nooit zonder gas gestaan, in tegenstelling tot een nederlandse camper in de hak van Italië die er toen achter kwam dat zijn LPG op was en hij daar geen LPG kon tanken (ook niet met een buitenvulling!).

Kortom: die goede voorbereiding zorgt er voor dat ik nooit meer een fles hoef te kopen, alleen de inhoud van de flessen hoef te betalen en op tijd die ene alu-fles (1 x per 10 jaar!) moet omruilen.

Welke brandstof je kiest is mij om het even, maar doe het weloverwogen; aan elke keuze zitten voor- en nadelen.

De mogelijkheid tot het geven van een reactie is geblokkeerd.

De mogelijkheid tot het reageren op deze pagina is door mij geblokkeerd door misbruik hiervan door een aantal mede-camperaars. Jammer dat er fervente LPG-gebruikers rondlopen die zich niet hebben kunnen inhouden.

(Oorspronkelijk opgesteld: 20 maart 2019) Laatstelijk gewijzigd: 16 april 2024