Wild overnachten: in principe toegestaan, maar ja, de gemeenten willen dat niet!
Na de 
intrekking van de Wet op de Openluchtrecreatie (WOR) per 1 januari 2008 was het in beginsel mogelijk om – net zoals in Duitsland of Frankrijk – overal waar je regulier mocht parkeren met de camper, je daarin ook mocht overnachten; je mag dan dus wild camperen.1) Dit was voor vele gemeenten een doorn in het oog en daarom heeft hun beroepsorganisatie, de Vereniging Nederlandse Gemeenten, een paar regels bedacht waarop gemeenten hun eigenstandig beleid konden ontwikkelen. Er zijn gemeenten die in het gat dat de wet bewust achterliet (een vorm van deregulering door de centrale overheid) zijn gesprongen en inderdaad regels hebben opgenomen met betrekking tot het “recreatief nachtverblijf” op de openbare weg. De meeste gemeenten hebben de modelverordening van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) gevolgd en slechts 5 gemeenten hebben het overnachten in de camper op de openbare weg voor 3 achtereenvolgende dagen toegestaan.
Deze gemeenten zijn (stand 4 juni 2021): Apeldoorn, Hilversum(<2,4 m en < 6m lang), Hoorn (na melding) Oosterhout en Tilburg (tenzij je overlast veroorzaakt).
De Algemene Plaatselijke Verordening (APV)
In dat Model Algemene Plaatselijke Verordening (Model APV) is het volgende bepaalt:
Afdeling 5. Kamperen buiten kampeerterreinen
Artikel 4:17 Begripsbepaling
In deze afdeling wordt onder kampeermiddel verstaan: een onderkomen of voertuig waarvoor geen omgevingsvergunning voor het bouwen in de zin van artikel 2.1, eerste lid onder a van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht is vereist, dat bestemd of opgericht is dan wel gebruikt wordt of kan worden gebruikt voor recreatief nachtverblijf.
Artikel 4:18 Recreatief nachtverblijf buiten kampeerterreinen
- Het is verboden ten behoeve van recreatief nachtverblijf kampeermiddelen te plaatsen of geplaatst te houden buiten een kampeerterrein dat als zodanig in het bestemmingsplan, de beheersverordening, exploitatieplan of een voorbereidingsbesluit is bestemd of mede bestemd.
- Het verbod geldt niet voor het plaatsen van kampeermiddelen voor eigen gebruik door de rechthebbende op een terrein.
- Het college kan ontheffing verlenen van het verbod als bedoeld in het eerste lid.
- Onverminderd het bepaalde in artikel 1:8. kan de ontheffing worden geweigerd in het belang van:
a. de bescherming van natuur en landschap; of
b. de bescherming van een stadsgezicht. - Op de ontheffing is paragraaf 4.1.3.3 van de Algemene wet bestuursrecht (positieve fictieve beschikking bij niet tijdig beslissen) niet van toepassing.
.
Artikel 4:19 Aanwijzing kampeerplaatsen
1. Het verbo
d van artikel 4:18, eerste lid is niet van toepassing op door het college aangewezen plaatsen;
2. Het college kan daarbij nadere regels stellen ter bescherming van de belangen genoemd artikel 4:18, vierde lid, onder a en b
Over hoe je nu een officiële camperplaats kunt herkennen wordt uitgelegd op deze pagina “Hoe herken ik een officiële camperplaats“
Ten behoeve van recreatief nachtverblijf
Uit dit samenstel van bepalingen kun je afleiden dat het op grond van de Model APV niet is toegestaan om:
- de camper te plaatsen of geplaatst te houden
- ten behoeve van recreatief nachtverblijf in de camper zelf
- buiten een kampeerterrein of
- daartoe door het college van burgemeester en wethouders aangewezen plaatsen.
Het gaat in de eerste plaats om recreatief nachtverblijf in de camper zelf. Als ik met de camper naar Hotel X zou rijden en de camper daar in de buurt zou parkeren, dan is er sprake van een geparkeerde camper. De camper is dan niet geplaatst ten behoeve van recreatief nachtverblijf.
Essentieel is wat onder recreatief nachtverblijf moet worden verstaan. Omdat het een verbodsbepaling betreft waarop straf staat is het wel een vereiste dat eenieder weet wat er wordt bedoeld, maar helaas, wat recreatief nachtverblijf is wordt niet nader omschreven en dus moet je aansluiting zoeken bij het algemeen spraakgebruik. Daarin is recreatief nachtverblijf “nachtverbijf ter recreatie”. Recreatie is op zijn beurt tijdsbesteding anders gebruikt dan voor beroepsarbeid, het volgen van onderwijs, huishoudelijke arbeid, persoonlijke verzorging of de zorg voor anderen. Essentieel voor recreëren is bovendien dat je dat doet buiten jouw hoofdverblijf, buiten het centrum van jouw sociale en maatschappelijke activiteiten; je kunt per defintie thuis nu eenmaal niet recreëren. Recreatief nachtverblijf wordt daarmede “tijdsbesteding gedurende de nacht anders dan bestaande uit beroepsarbeid, het volgen van onderwijs, huishoudelijke arbeid, persoonlijke verzorging of de zorg voor anderen door personen die hun vaste woon- of verblijfplaats elders hebben.”.
Daarmee gewapend zou je kunnen stellen dat iemand die permanent woont in zijn camper – en dus geen vaste woon- of verbijfplaats elders heeft – niet recreëert en daarmee de persoon bij uitstek is die zijn camper niet gebruikt als recreatief verblijf. Nu heeft de BOA, als je echt in de camper woont, een probleem; jij staat in de BRP (Basisregistratie Personen) in Den Haag ingeschreven als zijnde “zonder vaste woon- en verblijfplaats” of met een briefadres in het Register Niet-Ingezetenen en hij kan om die reden dan ook niet aangeven/constateren dat je recreatief nachtverblijf geniet. Alle andere personen doen dat, als ze in de camper zitten, juist wel..
Waarom mag de vrachtwagenchauffeur wel in zijn voertuig slapen?
Voor de vrachtwagenchauffeur is bepalend dat hij nachtverblijf geniet, niet ter recreatie of ontspanning, maar gewoon omdat hij zich houdt aan het rijtijdenbesluit en dus gedurende zijn werk moet rusten. Voor hem is het slapen in de vrachtauto geen “recreatief nachtverblijf”. Nu is er wel een probleem met de meest recente Model APV van de VNG. Daarin wordt namelijk bepaald, dat onder het kopje “Liggen of slapen op openbare plaatsen
1. Het is verboden een openbare plaats als slaapplaats te gebruiken en verder op een openbare plaats een voertuig, woonwagen, tent of een soortgelijk of ander onderkomen als slaapplaats te gebruiken of daarin te overnachten dan wel gelegenheid daartoe te bieden. ” Strikt genomen geldt dat dus wel voor de beroepschauffeur, maar hij zal als argument gebruiken dat hij met zijn “groot voertuig” zowiezo ‘s avonds wordt geweerd (zie Artikel 5:8 Parkeren van grote voertuigen van de model APV) en hij zich wel aan het rijtijdenbesluit moet houden en dus niet anders kan.
Handhaving?
De zwakke stee in de bepaling is de handhaving. Op overtreding van het verbod staat wettelijk maximaal 3 maanden hechtenis of een geldboete van de tweede categorie (anno 2017 € 3800 ); de meeste gemeenten hebben hier echter gekozen voor een geldboete van de eerste catgeorie, zijnde maximaal € 380 (norm 2017)
De camper is een voertuig bestemd voor de recreatie; in het amerikaans-engels is het een “Recreational Vehicle (RV)”. Maar of die camper ook daadwerkelijk ter plaatse is neergezet tot “recreatief nachtverblijf” is meestal aan de buitenkant van de camper niet te zien. De meeste camperaars zetten, als ze “wild kamperen” al geen kampeermiddelen buiten (wat een directe aanwijzing voor recreatief gebruik/verblijf zal opleveren) en walstroom zullen ze daar meestal ook al niet hebben.
Als nu ook nog de automatische schotel in ingeklapt, de verduisteringsgordijnen geheel gesloten zijn en op geklop van de gemeentelijk toezichthouder/opsporingsambtenaar niet wordt gereageerd, hoe moet de opsporingsambtenaar dan vaststellen dat de camper niet ‘geparkeerd’ staat, maar gebruikt wordt voor ‘recreatief nachtverblijf’? Hij kan natuurlijk wachten tot je wakker wordt en op staat, maar volgens mij vindt zijn werkgever dat geen goede besteding van zijn werktijd.
Mocht hij toevallig (of juist bedoeld) terugkeren terwijl jij net wilt wegrijden, dan kun je natuurlijk altijd de onschuldige hotel-toerist uithangen, die na een nacht in het hotel weer verder wil reizen.
Sommigen gaan zo ver dat ze vinden dat onder nachtverblijf alleen slapen moet worden begrepen. Wakker zitten in de camper zou dan mogen. Ik zou het er niet op gokken; als dat wakker zitten “vrije tijds besteding” is, is er naar mijn mening ook sprake van recreatief verblijf (gedurende de nacht). Ik vrees dat je tegen die stelling weinig verweer kunt voeren.
Ik heb in mijn camperbestaan van meer dan 25 jaar éénmaal het genoegen mogen hebben om een opsporingsambtenaar te ontmoeten toen ik op een parkeerplaats tussen de vrachtwagens stond en kennelijk daar recreatief bezig was (mijn schotel stond uit en vrouwlief zat TV te kijken, terwijl ik buiten met een – toen nog – sigaret in de ene hand en blikje bier in de andere stond). De standaard vraag van de opsporings- ambtenaar “Wat gaan wij hier doen?” kon ik beantwoorden met “Ik weet niet wat U gaat doen, maar ik drink dadelijk nog een pilsje en mag dan zeker niet meer verder rijden. Ik zal dus noodgedwongen de nacht hier door moeten brengen. Morgen gaan we dan weer verder.”. Daarop tikte hij tegen zijn pet en ging zijns weegs.
1) Onder “Wild Overnachten” wordt hier de minimale variant verstaan: in een camper overnachten buiten een kampeerterrein of officiële, als zodanig aangewezen camperplaats. <terug>
(Oorspronkelijk opgesteldt 10 juli 2018) Laatstelijk bijgewerkt: 15 maart 2022
